ฟันล่างคร่อมฟันบน ปกติไหม จัดฟันได้ไหม เกิดจากอะไร แก้ยังไงดี
การมีฟันที่เรียงตัวสวยงาม เป็นสิ่งที่จะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจให้กับแต่ละบุคคล รวมไปถึงการแสดงถึงการมีสุขภาพในช่องปากที่ดีในระดับหนึ่งด้วย ซึ่งก่อนที่จะมีฟันที่เรียงตัวสวยงามนั้น หลาย ๆ คนอาจจะประสบปัญหาเกี่ยวกับฟันในรูปแบบต่าง ๆ หนึ่งในปัญหาการเรียงตัวของฟันที่พบเห็นได้บ่อย ๆ ก็คือปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบน เป็นหนึ่งในภาวะการสบฟันที่ผิดปกติซึ่งนอกจากจะทำให้คุณสูญเสียความมั่นใจแล้ว ยังส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปาก รวมถึงร่างกายของคุณมากกว่าที่คิด
วันนี้คุณหมอของคลินิกทันตกรรม Smile Seasons จะพาคุณไปทำความรู้จักถึงสาเหตุ อาการ และผลเสีย รวมถึงวิธีการรักษาฟันล่างคร่อมฟันบน เพื่อให้คุณมีฟันที่เรียงตัวสวยงามเป็นระเบียบ มีการสบฟันที่ดี
ฟันล่างคร่อมฟันบน คืออะไร
ฟันล่างคร่อมฟันบน หรือ Crossbite คือความผิดปกติในการสบฟันประเภทหนึ่ง โดยมีลักษณะการเรียงตัวที่ถูกต้องของฟันบนและฟันล่างในแนวหน้าหลัง ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ที่บริเวณฟันด้านหน้า ด้านหลัง หรือผสมกันก็ได้
ภาวะฟันล่างคร่อมฟันบนอาจเป็นความผิดปกติเฉพาะที่ฟัน หรือมีความผิดปกติของตำแหน่ง หรือรูปร่างของกระดูกขากรรไกรร่วมด้วย ซึ่งมีความสำคัญในการพิจารณาเลือกวิธีการรักษา ฟันล่างคร่อมฟันบนอาจนำมาซึ่งปัญหาทางทันตกรรม และสุขภาพโดยรวม จึงควรได้รับการรักษาโดยเร็ว
สาเหตุของการเกิดฟันล่างคร่อมฟันบน
การเกิดฟันล่างคร่อมฟันบน สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งปัจจัยที่ทำให้เกิดฟันล่างคร่อมฟันบนมีดังนี้
ปัจจัยทางพันธุกรรม
ลักษณะทางฟันและโครงร่างที่สืบทอดจากบรรพบุรุษผ่านพันธุกรรม สามารถนำไปสู่พัฒนาการของรูปร่าง และตำแหน่งของฟัน รวมถึงกระดูกขากรรไกร ซึ่งเป็นตัวแปรสำคัญในการเกิดการสบฟันที่ผิดปกติทุกชนิด เช่น ฟันไม่สบกัน รวมถึงฟันล่างคร่อมฟันบนด้วย
การเจริญเติบโตและการพัฒนาของกระดูกขากรรไกรที่ผิดปกติ
รูปแบบการเจริญเติบโตของกระดูกขากรรไกร (กราม) ที่ผิดปกติเช่น ขนาด รูปร่าง หรือการเรียงตัว รวมทั้งขากรรไกรข้างหนึ่งอาจโตช้ากว่าอีกฝั่ง ก็สามารถนำไปสู่ปัญหาการสบฟันที่ผิดปกติ ความผิดปกติที่เกิดอาจเป็นที่ขากรรไกรด้านบน ด้านล่าง หรือทั้งสองด้านก็ได้
การขึ้นของฟันน้ำนม
การขึ้นของฟันน้ำนมอย่างเหมาะสมมีบทบาทสำคัญในการสร้างการสบฟันที่ดี เมื่อฟันน้ำนมที่ขึ้นมาไม่ตรงแนว เอียง หรืออยู่ในตำแหน่งไม่เหมาะสม ก็อาจนำไปสู่ภาวะฟันล่างคร่อมฟันบนได้ นอกจากนี้การขึ้นของฟันน้ำนมที่ล่าช้ากว่าปกติ การสูญเสียฟันน้ำนมก่อนกำหนด หรือการเรียงตัวของฟันที่ผิดปกติ ก็จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดฟันล่างคร่อมฟันบน หรือการสบฟันผิดปกติอย่างอื่น
ความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด
โรคบางชนิด เช่น โรคปากแหว่งเพดานโหว่ จะส่งผลให้การเจริญเติบโตภายในช่องปากผิดปกติ ทำให้ฟันไม่สบกัน และเกิดเป็นสภาวะฟันล่างคร่อมฟันบนได้
พฤติกรรมบางอย่าง
พฤติกรรมในช่องปากบางอย่างสามารถออกแรงกดลงบนฟันและกระดูกขากรรไกร ซึ่งนำไปสู่การเกิดภาวะฟันล่างคร่อมฟันบน หรือการสบฟันที่ผิดปกติอื่น ๆ เช่น การดูดนิ้วหัวแม่มือเป็นเวลานาน การใช้จุกนมหลอก การหย่าขวดนมช้า การใช้ลิ้นดุนฟันหน้าบ่อย ๆ ขณะกลืน สามารถดันฟันออกจากแนวที่เหมาะสม ซึ่งอาจส่งผลกระทบอย่างมากต่อการบดเคี้ยวของฟัน
ผลกระทบจากการมีปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบน
การกัดและการเคี้ยวบกพร่อง
ฟันล่างคร่อมฟันบนสามารถทำให้เกิดปัญหาในการกัดและเคี้ยวอาหารอย่างเหมาะสม การเรียงตัวของฟันที่ไม่เป็นระเบียบอาจส่งผลให้เกิดการกระจายแรงที่ไม่สม่ำเสมอระหว่างการเคี้ยว ซึ่งอาจทำไปสู่โรคของทางเดินอาหาร อย่างเช่น อาการท้องอืด อาหารไม่ย่อย กระเพาะอาหาร ลำไส้อักเสบ เป็นต้น
ฟันสึกและเสียหาย
ฟันล่างคร่อมฟันบนอาจะทำให้เกิดการสึกของฟันที่มากผิดปกติได้ ในช่วงแรกอาจทำให้รู้สึกเสียวฟัน แต่หากปล่อยไว้นานโดยไม่ได้รับการรักษา เคลือบฟันอาจถูกทำลายไปมาก จนต้องได้รับการรักษาด้วยการทำครอบฟัน
การบาดเจ็บ และความเสื่อมของข้อต่อขากรรไกร
ฟันล่างคร่อมฟันบน และการสบฟันผิดปกติชนิดอื่นๆ จะสร้างแรงกดดันต่อข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular joint) ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการ ปวดกราม รู้สึกมีเสียงดังระหว่างเคี้ยว อ้าปากได้ไม่สุด และปวดศีรษะเรื้อรัง
ข้อกังวลเกี่ยวกับความสวยงาม
ฟันล่างคร่อมฟันบน อาจทำให้คุณรู้สึกว่าคางยื่นออกมาด้านหน้า โดยเฉพาะในคนไข้ที่มีรูปร่าง หรือตำแหน่งของกระดูกขากรรไกรผิดปกติร่วมด้วยก็จะทำให้โครงหน้ามีความไม่สมมาตร ส่งผลกระทบรุนแรงต่อรูปลักษณ์ และบุคลิกภาพของคนไข้ เมื่อไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม หรือปล่อยทิ้งไว้อย่างยาวนานก็อาจทำให้กลายเป็นคนไม่มั่นใจในตัวเอง สูญเสียความเคารพต่อตน และนำไปสู่ปัญหาทางอารมณ์ ความรู้สึก และจิตใจตามมา
เสี่ยงต่อปัญหาทันตกรรมอย่างอื่น
ฟันล่างครอบฟันบนจะทำให้คุณรักษาสุขอนามัยช่องปากอย่างเช่น การแปรงฟัน และการใช้ไหมขัดฟัน ได้ยากลำบากขึ้น ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดคราบจุลินทรีย์ หินปูน เหงือกอักเสบ ไปจนถึงขั้นสูญเสียฟันได้
วิธีการแก้ไขปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบน
การแก้ไขปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบน สามารถแก้ได้ทั้งวิธีการจัดฟันและการผ่าตัด โดยจะพิจารณาตามแต่ความรุนแรงของแต่ละบุคคลตามแต่แพทย์จะวินิจฉัย ซึ่งรายละเอียดของการรักษาแต่ละแบบ มีดังนี้
แก้ปัญหาด้วยวิธีการจัดฟัน
การแก้ไขปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบนด้วยวิธีการจัดฟัน เป็นวิธีที่นิยมใช้สำหรับคนที่มีการยื่นของฟันล่างแบบที่ไม่รุนแรงมาก และไม่มีความผิดปกติของขากรรไกรที่รุนแรงมากจนเกินไป หรือใช้สำหรับเด็กที่อายุยังน้อยและร่างกายยังเจริญเติบโตไม่เต็มที่ เพราะจะสามารถแก้ไขได้ง่ายกว่าในวัยผู้ใหญ่ โดยจะใช้การจัดฟันในการดึงฟันล่างให้หันเข้าไปภายในปากมากขึ้น และทำให้ฟันบนบานออกมามากขึ้นเพื่อให้คลุมบริเวณฟันล่างได้ สำหรับวิธีการจัดฟันนั้นจะมีอยู่ด้วยกันหลายรูปแบบ เช่น จัดฟันแบบใส invisalign, จัดฟันแบบใส ดี-Aligner, จัดฟันดามอน
แก้ปัญหาด้วยวิธีการผ่าตัด
ในกรณีที่ผู้เข้ารับการรักษามีสภาวะขากรรไกรยื่นออกมามากจนเกินไปซึ่งทำให้การจัดฟันเพียงวิธีเดียวไม่สามารถแก้ไขปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบนได้ทั้งหมด การผ่าตัดจึงเป็นวิธีที่ช่วยแก้ไขได้ตรงจุด และใช้การจัดฟันร่วมด้วยเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ออกมาดีที่สุดนั่นเอง
คำถามที่พบบ่อย
โดยทั่วไปฟันล่างคร่อมฟันบนไม่สามารถหายได้เองหากไม่ได้รับการรักษา การแก้ไขส่วนใหญ่ประกอบไปด้วยการจัดฟัน แต่หากกระดูกขากรรไกรมีความผิดปกติร่วมด้วยก็อาจจำเป็นต้องผ่าตัดร่วมด้วย
ฟันล่างคร่อมฟันบนนอกจากส่งผลเสียต่อบุคลิกภาพของคุณแล้ว ยังกระทบต่อสุขภาพช่องปากและสุขภาพโดยรวมของคุณอีกด้วย ปัญหาที่อาจเกิดขึ้นคือ ฟันผุ เหงือกอักเสบ โรคปริทันต์อักเสบ ฟันสึก โรคทางระบบทางเดินอาหาร
ไม่ว่าคุณจะอายุเท่าไหร่ ก็สามารถเข้ารับการรักษาฟันล่างคร่อมฟันบนด้วยการจัดฟันได้ คุณมีตัวเลือกในการจัดฟันหลากหลายรูปแบบ ทั้งการจัดฟันแบบโลหะ การจัดฟันแบบดาม่อน การจัดฟันใสอย่างเช่น ดี-aligner หรือ invisalign
ระยะเวลาในการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของความผิดปกติของการเรียงตัวและการสบของฟัน โดยทั่วไปแล้วการจัดฟันในผู้ที่มีฟันล่างคร่อมฟันบน หรือมีการสบฟันที่ผิดปกติ มักต้องใช้เวลาในการรักษามากกว่าผู้ป่วยโดยทั่วไป เนื่องจากมีความซับซ้อนที่มากขึ้น
หากคุณไม่จำเป็นต้องผ่าตัดขากรรไกรร่วมด้วย การจัดฟันในคนไข้ที่มีฟันล่างคร่อมฟันบนไม่ได้ก่อให้เกิดความเจ็บปวดมากไปกว่าการจัดฟันในเคสทั่วไป อย่างไรก็ตามหากคุณจำเป็นต้องมีการผ่าตัดขากรรไกรร่วมด้วย คุณอาจจะต้องเจ็บมากขึ้นในช่วงหลังผ่าตัด โดยเฉพาะ 1-2 อาทิตย์แรก อย่างไรก็ตามคุณหมอจะมียาแก้ปวดทั้งแบบฉีด และแบบรับประทานเพื่อช่วยให้คุณพักฟื้นได้โดยลดความปวดที่เกิดขึ้นให้น้อยที่สุด
สรุปเกี่ยวกับฟันล่างคร่อมฟันบน
ปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพฟันสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญและเข้ารับการแก้ไขตั้งแต่เนิ่น ๆ ฟันล่างคร่อมฟันบนก็เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพฟันที่มีหลายคนกำลังประสบอยู่ ซึ่งปัญหานี้ถือเป็นหนึ่งในสิ่งที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันทั้งในด้านสุขภาพกายและทางด้านสุขภาพใจ จึงกล่าวได้ว่าควรเข้าปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาให้เร็วที่สุด
สำหรับคนที่สนใจเข้าปรึกษาแพทย์เพื่อรับการแก้ไขปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบน หรือติดต่อเพื่อทำทันตกรรมอื่น ๆ เช่น ขูดหินปูน, อุดฟัน, ถอนฟัน, รักษารากฟัน, ผ่าฟันคุด ฯลฯ สามารถติดต่อได้ที่ Smile Seasons ตามรายละเอียดด้านล่างนี้เลย
- smileseasons.dc
- @smileseasons.dc
- smileseasons.dc@gmail.com
- 02-114-3274
บทความโดย
ทพ.สุกฤษดิ์ อิงปัญจลาภ
Fellow Orthodontic in general practice ICCDE, Singapore
ทันตแพทยศาสตร์ ม.ขอนแก่น
