ฟันตาย ฟันเสียเกิดจากอะไร อันตรายไหม แก้ไขยังไงดีโดยไม่ต้องถอน
คุณรู้หรือไม่ว่าฟันตายได้เหมือนกันกับอวัยวะอื่นๆ ในร่างกาย ถึงแม้ว่าชั้นเคลือบฟันจะประกอบไปด้วยแร่ธาตุ และไม่มีเซลล์ที่มีชีวิต แต่เนื้อฟัน และโพรงประสาทด้านในตัวฟันนั้นเต็มไปด้วยเส้นเลือดฝอย และเส้นประสาท และถือเป็นเซลล์ที่มีชีวิต ในบทความนี้ Smile Seasons จะพาคุณไปทำความรู้จักกับสาเหตุของฟันตาย อาการที่บ่งบอก วิธีและตัวเลือกในการรักษาของภาวะฟันตาย รวมถึงผลกระทบเกี่ยวกับสุขภาพของคุณที่จะตามมา
ฟันตายคืออะไร
ฟันตาย คือการเสื่อมสภาพ หรือความเสียหายของเซลล์ที่อยู่ในชั้นโพรงประสาทฟัน ซึ่งเป็นส่วนที่อยู่ในสุดของฟัน เซลล์ในชั้นนี้จะมีชีวิต และถูกหล่อเลี้ยงโดยเส้นเลือดฝอย รวมทั้งเส้นประสาทมากมาย ต่างจากชั้นเคลือบฟันที่อยู่ด้านนอกที่ประกอบไปด้วยแร่ธาตุ หากเกิดอันตรายต่อเนื้อเยื่อในโพรงประสาทฟันก็สามารถทำให้เลือดรวมทั้งออกซิเจนที่มาเลี้ยงเซลล์เหล่านั้นลดลง และทำให้เกิดฟันตายตามมาได้
สาเหตุและปัจจัยที่ทำให้เกิดฟันตาย
ฟันตายนั้นมีหลายสาเหตุและปัจจัยที่หลากหลาย ตัวอย่างได้แก่
- ฟันผุที่ไม่ได้รับการรักษา – หากคุณละเลยปล่อยให้ฟันผุกัดกินลึกลงเรื่อยๆ จนถึงชั้นโพรงประสาทฟัน แบคทีเรียก่อโรคอาจเล็ดลอดเข้าไปก่อให้เกิดการอักเสบ ติดเชื้อของเนื้อเยื่อในโพรงประสาทฟัน และคลองรากฟัน จนทำให้เกิดฟันตายได้
- อุบัติเหตุ – ฟันที่ถูกกระแทกอย่างรุนแรง ทั้งจากการเล่นกีฬา หกล้ม หรืออุบัติเหตุอื่นๆ สามารถทำให้เส้นเลือดและเส้นประสาทในโพรงประสาทฟันเสียหายจนเกิดฟันตายได้
- ฟันร้าวหรือแตก – ฟันร้าว หรือแตกหักที่ลึกจนถึงโพรงประสาทฟัน จะทำให้เกิดรูติดต่อให้แบคทีเรียจากภายนอกเล็ดลอดเข้าไปก่อการอักเสบภายในตัวฟันได้
- การรักษารากฟัน และการรักษาทันตกรรมอื่นๆ – การรักษาทางทันตกรรม โดยเฉพาะการรักษาที่มีการกรอฟัน หรือบริเวณที่รักษาใกล้กับโพรงประสาทฟัน สามารถก่อความเสียหายต่อเนื้อเยื่อได้
- โรคปริทันต์ขั้นรุนแรง การติดเชื้อ หรือหนองที่อยู่ใกล้เคียงกับรากฟัน
ลักษณะและอาการของฟันตาย
การเกิดฟันเสีย หรือฟันตายขึ้นนั้น มักจะมีความผิดปกติเกิดขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยเราสามารถสังเกตลักษณะและอาการของฟันตายเบื้องต้นได้ ดังนี้
- การเปลี่ยนสี
ฟันที่ตายแล้วอาจมีสีที่เปลี่ยนไป โดยมีสีเหลือง สีเทา หรือสีน้ำตาล ซึ่งเราสามารถสังเกตเห็นได้ชัดเจนเมื่อเทียบกับฟันซี่ข้างเคียง
- มีการตอบสนองที่น้อยลง
ฟันที่ตายแล้วมักจะสูญเสียความไวต่ออุณหภูมิ ซึ่งหมายความว่าฟันจะไม่ตอบสนองต่อสิ่งเร้าไม่ว่าจะเป็นอุณหภูมิร้อน หรือเย็นอีกต่อไป เนื่องจากเส้นประสาทในเนื้อเยื่อฟันไม่ทำงานอีกต่อไป
- มีอาการปวดตั้งแต่ระดับน้อยจนถึงมาก
ในช่วงแรกของการอักเสบติดเชื้อ คุณอาจมีอาการปวดฟันได้ อาการปวดอาจเป็นมากขึ้นขณะเคี้ยวอาหาร แต่หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง และทันท่วงที เมื่อฟันตายแล้ว คุณอาจไม่รู้สึกเจ็บปวด แต่การอักเสบและติดเชื้อยังมีอยู่
- มีกลิ่นปาก
สาเหตุส่วนใหญ่ที่ทำให้เกิดภาวะฟันตาย เช่น โรคปริทันต์อักเสบ ฟันผุลึก เหงือกอักเสบรุนแรง ล้วนแล้วแต่เป็นโรค หรือภาวะที่สามารถทำให้มีกลิ่นปากได้
- เกิดอาการบวมและติดเชื้อ
ในบางกรณี เมื่อฟันเกิดการติดเชื้ออาจส่งผลให้เกิดอาการเหงือกบวม หรือมีหนองได้
หากคุณเริ่มสังเกตเห็นความผิดปกติของฟันเหล่านี้ คุณควรรีบพบทันตแพทย์ และทำการวินิจฉัยถึงสาเหตุ และทำการรักษาโดยทันที เพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบเรื้อรังจนต้องสูญเสียฟันไปในที่สุด
ผลกระทบของฟันตายต่อระบบสุขภาพทั่วไป
การปล่อยภาวะฟันตายนี้ไว้โดยไม่เข้ารับการรักษา นอกจากจะส่งผลกระทบทางตรงต่อสุขภาพช่องปากแล้ว ยังอาจส่งผลกระทบทางอ้อมต่อสุขภาพโดยรวมได้ ดังนี้
1.ความเสี่ยงในการติดเชื้อ
ฟันที่ตายแล้วอาจกลายเป็นแหล่งที่มาของการติดเชื้อได้ เนื่องจากแบคทีเรียสามารถแพร่กระจายและเข้าไปทำลายเนื้อเยื่อโดยรอบ ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาฟันผุ มีหนอง เกิดการติดเชื้อบริเวณเหงือก หรือเกิดปัญหาสุขภาพช่องปากที่ลุกลามมากขึ้น
2.ความเจ็บปวดและไม่สบายตัว
การเกิดฟันเสียหรือฟันตายนั้นนอกจากจะทำให้เรารู้สึกไม่สบายตัวแล้ว หากเกิดการอักเสบหรือติดเชื้อขึ้นก็อาจทำให้เกิดอาการปวดขึ้นได้เช่นกัน
3.ส่งผลต่อบุคลิกภาพและความมั่นใจ
นอกจากแบคทีเรียที่สะสมอยู่บริเวณฟันตายนั้นจะส่งผลให้สีของฟันที่เปลี่ยน หรือลมหายใจมีกลิ่น ซึ่งส่งผลต่อบุคลิกภาพ และทำให้คนไข้ขาดความมั่นใจ หรือรู้สึกกังวลใจเมื่อต้องพบปะผู้คนได้
4. ส่งผลต่อการเคี้ยวและการพูด
การเกิดฟันตายจะทำให้คนไข้รู้สึกเจ็บในขณะที่เคี้ยวอาหาร และในบางกรณีอาจส่งผลต่อความชัดเจนในการพูดด้วย
5.ส่งผลลุกลามไปยังปัญหาสุขภาพด้านอื่นๆ
หากเราปล่อยฟันตายทิ้งไว้โดยไม่รักษา อาจส่งผลกระทบไปยังสุขภาพด้านอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นโรคเหงือก การติดเชื้อทางเดินหายใจ โรคหัวใจ หรือโรคเบาหวานได้ด้วย
วิธีการรักษาและฟื้นฟูอาการฟันตาย
เมื่อถูกถึงวิธีการรักษาและฟื้นฟูฟันตาย คุณหมอจะพิจารณารักษาตามระดับความรุนแรงของอาการ ดังนี้
การรักษารากฟัน
การรักษารากฟัน เป็นการรักษาทันตกรรมเฉพาะทางในคนไข้ที่มีการอักเสบ หรือติดเชื้อเกิดขึ้นในบริเวณคลองรากฟัน โดยคุณหมอจะกรอเปิดช่องเพื่อกำจัดเอาเนื้อเยื่อที่มีการอักเสบติดเชื้อออกไป อาจมีการใส่ยาฆ่าเชื้อเข้าไปในโพรงประสาทฟันร่วมด้วย การรักษามักต้องทำหลายครั้ง เมื่อการอักเสบ ติดเชื้อหายไปหมดแล้ว คุณหมอจะบูรณะฟันขึ้นมาใหม่ด้วยการอุดฟัน หรือทำครอบฟัน ขึ้นอยู่กับปริมาณเนื้อฟันที่เหลืออยู่ การรักษารากฟันมักก่อให้เกิดฟันตายตามมา เนื่องจากมีการเข้าไปทำการรักษาในโพรงประสาทฟัน
ถอนฟัน
สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการติดเชื้อถึงขั้นรุนแรง ฟันร้าว หรือมีภาวะแทรกซ้อน หรือไม่สามารถใช้วิธีรักษารากฟันได้ คุณหมอจำเป็นจะต้องทำการถอนฟันเพื่อนำฟันที่ติดเชื้อออก ซึ่งหลังจากการถอนฟัน แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอเกี่ยวกับทางเลือกในการเปลี่ยนฟันทดแทน เช่น การทำรากฟันเทียม การทำสะพานฟัน หรือฟันปลอม เป็นต้น
เฝ้าระวังและติดตามอาการ
ในกรณีที่ฟันตาย แต่อาการไม่รุนแรงและไม่ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อน อาจปล่อยทิ้งไว้โดยยังไม่รับการรักษา แต่คอยเฝ้าระวัง ด้วยการสังเกตและติดตามดูอาการเป็นระยะ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีอาการติดเชื้อหรือปัญหาอื่นๆ ตามมา
ทำอย่างไรจะไม่เกิดฟันตาย
อาการฟันเสียหรือฟันตายนั้นถือเป็นภัยอันตรายในช่องปากที่ไม่ควรละเลย ซึ่งการป้องกันและลดความเสี่ยงของการเกิดฟันตายนั้นสามารถทำได้ ดังนี้
- ตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ
การไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ จะช่วยให้ตรวจพบและแก้ไขปัญหาทางทันตกรรมต่างๆ ได้ทันท่วงที ก่อนที่อาการต่างๆ จะลุกลามไปสู่จุดที่ทำลายเนื้อเยื่อฟัน หรือต้องสูญเสียฟันไปในที่สุด
- รักษาสุขภาพช่องปากอย่างเหมาะสม
ดูแลสุขอนามัยช่องปากด้วยการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งด้วยยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ นอกจากนี้ยังควรใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดระหว่างฟันและแนวเหงือก รวมถึงใช้น้ำยาบ้วนปาก เพื่อช่วยควบคุมแบคทีเรียในปากร่วมด้วย
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารบางประเภท
จำกัดอาหารและเครื่องดื่มจำพวกที่มีน้ำตาลและเป็นกรด เนื่องจากอาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่เนื้อเยื่อในช่องปาก และกัดกร่อนชั้นผิวเคลือบฟัน จนทำให้เกิดฟันผุได้
- ห้ามใช้ฟันกัดของแข็ง หรือเปิดฝาขวดที่เป็นโลหะ
การใช้ฟันเปิดบรรจุภัณฑ์ ขวด หรือวัตถุอื่นๆ เช่น ฝาขวดเบียร์ ฝาขวดโซดา นั้นอาจทำให้ฟันเกิดความเสียหายและได้รับบาด จนถึงขั้นฟันบิ่น ฟันแตก ฟันหัก ฟันสึก หรือฟันตายได้
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
การสูบบุหรี่นั้นเป็นพฤติกรรมที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเหงือกและปัญหาอื่นๆ เกี่ยวกับฟันได้ เพราะฉะนั้นการเลิก หรือหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะมีประโยชน์ต่อสุขภาพช่องปากโดยรวมมากกว่า
การป้องกันไม่ให้เกิดฟันตายนั้นจะต้องดูแลผสานกันระหว่างสุขอนามัยช่องปากที่ดี การดูแลทันตกรรมเป็นประจำ และการป้องกันเพื่อหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บจากพฤติกรรมที่เป็นอันตรายควบคู่กันไป เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีและฟันที่แข็งแรง
สรุป
ฟันตาย เป็นอีกหนึ่งภาวะที่อันตรายภายในช่องปากที่ไม่ควรมองข้าม เพราะนอกจากจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากแล้ว ยังอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นและรักษาสุขภาพโดยรวมได้ด้วย
การเลือกวิธีการรักษาขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ รวมถึงสภาพของฟัน การติดเชื้อ และสุขภาพช่องปากโดยรวมของผู้ป่วย สิ่งสำคัญก็คือต้องปรึกษาทันตแพทย์เพื่อประเมินสภาพเฉพาะของฟันที่ตายแล้วและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมที่สุด เพราะการรักษาอย่างทันท่วงทีเป็นสิ่งสำคัญอย่างมากในการป้องกันภาวะแทรกซ้อน รวมถึงการแพร่กระจายของการติดเชื้อไปยังเนื้อเยื่อโดยรอบและฟันอื่นๆ
หากคุณมีคำถามสงสัย หรือต้องการสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อเรา และทำนัดเข้ามาปรึกษากับทันตแพทย์ของ Smile Seasons เพื่อพูดคุยเกี่ยวกับขั้นตอน วิธีการรักษา รวมทั้งพูดคุยเกี่ยวกับผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นก่อนจะตัดสินใจทำรากฟันเทียม ได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย
นัดพบทันตแพทย์จากคลินิกหมอฟัน Smile Seasons จาก 7 สาขาใกล้รถไฟฟ้า
สำหรับผู้ที่สนใจเข้าพบคุณหมอที่คลินิกทันตกรรม Smile Seasons เพื่อตรวจสุขภาพฟันและรับบริการต่าง ๆ สามารถติดต่อได้ที่ช่องทางเหล่านี้
คลินิกหมอฟัน Smile Seasons มีให้คุณเลือกใช้บริการมากถึง 7 สาขา ได้แก่ สาขาสนามเป้า อนุสาวรีย์ชัย, สาขาอโศกทาวเวอร์, สาขาเมเจอร์รัชโยธิน, สาขาอ่อนนุช สาขาท่าพระ ทั้งยังมีอีก 2 สาขาใหม่ที่เตรียมเปิดให้บริการในปลายปีนี้ นั่นคือสาขาสีลม และสาขาราชพฤกษ์ (เซ็นทรัล Westville)
Facebook : smileseasons.dc
Line : @smileseasons.dc
E-mail : smileseasons.dc@gmail.com
Tel : 02-114-3274
ตรวจบทความโดย
ทพญ.ณัตตยา รุ่งเจริญพร (คุณหมอต๋า)
ปริญญาโท วิทยาเอนโดดอนต์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ทันตแพทยศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ (เกียรตินิยมอันดับ 2)
รีวิวจากคนไข้ของเรา
โปรโมชั่นอื่นๆ
เลือกน้ำยาบ้วนปากอย่างไรให้เหมาะกับตัวเอง
น้ำยาบ้วนปากเป็นตัวช่วยเสริมในการส่งเสริมให้มีสุขภาพช่องปากที่ดี แต่ควรเลือกให้มีความเหมาะสมกับสุขภาพช่องปาก แต่จะเลือกอย่างไร คลิกเลย
หลังติดเครื่องมือจัดฟัน ฟันโยกเกิดจากอะไร แก้ไขได้ด้วยวิธีใดบ้าง
หลังจัดฟัน ฟันโยกเป็นอาการที่พบได้บ่อย ซึ่งมีสาเหตุมาจากการจัดฟันนานเกินไปและไม่พบทันตแพทย์อย่างต่อเนื่อง ที่ทำให้ฟันโยกหลังจัดฟัน
ชวนหาคำตอบเมื่อเหล็กจัดฟันหลุด ต้องทำอย่างไร
เหล็กจัดฟันหลุด ควรทำอย่างไร? เรียนรู้สาเหตุที่ทำให้เหล็กจัดฟันหลุด พร้อมวิธีรับมือและการป้องกัน ไม่ให้จัดฟันแล้วเหล็กหลุดได้ง่าย ๆ
จัดฟันแล้วปวดฟันเกิดจากอะไร แก้ไขได้อย่างไรบ้าง
อาการจัดฟันแล้วปวดฟันเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น แรงดันจากการเคลื่อนฟันหรือการดูแลที่ไม่ดี ปัญหาเหล่านี้ควรรีบแก้ไขก่อนที่จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากอื่น ๆ
เกลารากฟันคืออะไร สำคัญต่อสุขภาพช่องปากอย่างไร
เกลารากฟันเป็นการทำความสะอาดรากฟันใต้เหงือกลึก เพื่อกำจัดหินปูนและเชื้อแบคทีเรีย ช่วยรักษาโรคปริทันต์และป้องกันการเกิดปัญหาสุขภาพช่องปากที่รุนแรง
ทำความเข้าใจการปักสกรูเวลาจัดฟันคืออะไร
เจาะลึกทุกเรื่องเกี่ยวกับการปักสกรูจัดฟัน ตั้งแต่ขั้นตอน อาการที่อาจเกิดขึ้น และการดูแลตัวเองหลังปักสกรู พร้อมคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ